تحلیل و بررسی تأثیر و نفوذ اندیشه‌های مولانا جلال الدین بر جریانات فکری و عرفانی

مهر دنا/ سیده خدیجه توفیقیان نوشت: خدایا شروع سخن نامِ توست وجودم به هر لحظه آرامِ توست.

مَا عَرَفْنَاکَ حَقَّ مَعْرِفَتِکَ وَ مَا عَبَدْنَاکَ حَقَّ عِبَادَتِکَ: خدایا «آن‎‌گونه که حقّ شناختن تو بود، ما تو را نشناختیم و آن چنان که حقّ عبادت تو بود، عبادت تو را به جا نیاوردیم».

حقیقت عرفان معرفتى است که بر پایه احساس و حالت روحانى ، کشف و شهود وجدانى استوار است .عارفان آفرینش را، حاصل حرکت حبی یا انگیزش، عشقی دانسته و معتقدند: عشق الهی به ایجاد و افاضه، به کل هستی سرایت و سبب ظهور و شهود آن حقیقت تامّه شد.البته شناخت و محبت سالک به خدا و محبوب، نقش محوری در رسیدن به مقام عبودیت دارد.

انسانی که میخواهد از مقام والای انسان کامل برخوردار شود، باید به سیر و سلوک عرفانی بپردازد.حضرت علی(ع) دعای کمیل را با خداشناسی و بیان صفات جمالی و جلالی خداوند آغاز می کندو رحمت همه گیر خدا که سالک را در نخستین مقام عرفان با ترس و لرز و هراس وجودی با مقوله توبه روبرو می سازد ( اللهم اغفر لی کل ذنب اذنبته) را به زیبائی بیان می دارد.

یکی از زیباترین و عارفانه ترین فرازهای دعای کمیل آن جاست که می فرماید:(فهبنی یا الهی و سیدی و مولای و ربی صبرت علی عذابک فکیف اصبر علی فراقک) و این نهایت وارستگی عرفانی است.

مولوی نیز نهایی‌ترین مقام یک سالک را که کسب معرفت‌الله است، شاید بر اساس حدیثی نبوی، سکوت می‌داند، در حدیثی نبوی آمده است که «من عرف الله کل لسانه» یعنی کسی که خدا را شناخت، خاموش می‌شود.جهان بینی مولوی، یک جهان بینی عرفانی است و اساس و محور این جهان بینی ، وحدت تجلی است.

مولوی گرایش و کشش کائنات را، اعم از انسان و حیوان و جماد؛ عشق خوانده، البته عشق را نـه موقوف به حس صورت؛ که بر مبنای انسی روحانی ، که با تزکیۀ آدمی، موجبات کمال او را فراهم می آورد. همچنین مولوی شمس را زایشگرو اساس پیمایش مسیر معنوی خود دانسته و وی را آفتاب و بادبان کشتی وجود می نامد، جان جان جان و وجود غریبی میخواند که در گیتی چون او نمی توان یافت.

خود غریبی در جهان چون شمس نیست شمس جان باقیست کاو را امس نیست

تأثیر و نفوذ اندیشه های مولانا جلال الدین بر جریانات فکری و عرفانی جهان، مورد اتفاق اندیشمندان و صاحب نظران حوزۀ عرفان و تصوف است‌ در واقع آثار مولوی با برقراری ارتباطات فرهنگی، رشتۀ مودتی بین ممالک برقرار نمود.

مقبره ی مولانا که در حال حاضر به عنوان سمبل شهر قونیه از آن یاد می شود، هرساله از سراسر جهان مریدان و ادب دوستان زیادی به زیارتگاه اش رفته و برای دریافت احوالات معنوی از او مدد می جویند، در واقع آرامگاه مولانا نه تنها محلی برای اجتماع بزرگی از مریدان اوست بلکه ، از حیث مادی نیز یکی از بزرگترین اماکن توریستی است.

متاسفانه علی رغم اینکه مولانا متعلق به بلاد و ممالک اسلامی است ولی در خبرها می شنویم که سینمای هالیوود قرار است داستان زندگی مولانا جلال الدین رومی شاعر بزرگ ایرانی را تبدیل به فیلم کند که این ایده نه تنها از حیث توجه و مال اندوزی برنامه ریزی شده است بلکه مهمتر با شگردی زیرکانه ولی منحرف با فرهنگ «هری پاتر» و شیوه ای خطرناک بناست وارد سینما خانه ی ما بشود، از طرف دیگر در کشور ایران عزیزمان فیلم سینمایی «مست عشق» پروژه‌ای مشترک میان ایران و ترکیه با موضوع رابطه‌ بین مولانا و شمس است که بناست حسن فتحی آن را بر اساس فیلمنامه‌ای از فرهاد توحیدی بسازد، ولی متاسفانه از همان ابتدای انتشار اخبار آن، با حاشیه‌های متفاوت روبه‌رو شده و این اتفاق منجر به اعلام نظربرخی از مراجع تقلید شیعه در قم، که «ساخت این فیلم سینمایی درباره شمس تبریزی به دلیل «ترویج فرقه ضالّه صوفیه جایز نیست و حرام است».شده است.

به نظر می آید اگر متولیان فرهنگ و ادب همچنین مروجین اندیشه ایرانی – اسلامی در این خصوص تأمل بیشتری داشته و به جای مخالفت با اصل موضوع ، در بحث محتوایی ورود کرده و مانع به سرقت رفتن ادب کهن و میراث غنی سرزمینمان شوند بهتر و شایسته تر خواهد بود.

گفتمش پوشیده خوش تر سِـرِّ یـار خود تو در ضمن حکایت گوش دار

خوش تر آن باشد که سِـرِّ دلبــران گفتــه آیــد در حـدیث دیـگـــــــران

لازم است سخنان رهبر فرزانه انقلاب را که در سال ۸۷ در این خصوص بیان فرمودند ، یادآور شویم ،باشد که راهگشای توجه همگان به فرهنگ غنی کشورمان باشد.

دررویداد۲۴- رهبر انقلاب در دیدار با جمعی از شعرا در تاریخ ۲۵ شهریور ۱۳۸۷ می‌فرمایند: «یک بخش مهمی از شعر آئینی ما می‌تواند متوجه مسائل عرفانی و معنوی بشود؛ و این هم یک دریای عظیمی است. شعر مولوی را شما ببینید.

اگر فرض کنید کسی به دیوان شمس به خاطر زبان مخصوص و حالت مخصوصش دسترسی نداشته باشد که خیلی از ما‌ها دسترسی نداریم و اگر آن را کسی یک قدری دوردست بداند، مثنوی، مثنوی؛ که خودش می‌گوید: و هو اصول اصول اصول الدین».

رهبر انقلاب با اشاره به خاطره خود از شهید مطهری در ادامه می‌افزایند: «واقعاً اعتقاد من هم همین است. یک وقتی مرحوم آقای مطهری از من پرسیدند نظر شما راجع به مثنوی چیست، همین را گفتم. گفتم به نظر من مثنوی همین است که خودش گفته: و هو اصول اصول اصول الدین … ایشان گفت کاملاً درست است، من هم عقیده‌ام همین است.» جلب کنم.

الهی انت کما احب فجعلنی کما تحب

انتهای پیام/